Verdien je eigen Indianennaam

Aan deze pagina ben ik nog bezig!

Op deze pagina vindt je wat algemene informatie over noord-amerikaanse Indianen. Het is gemaakt als lesmateriaal bij de voorstelling "Indianenverhalen" van Theater Wolf. Samenstelling: Herman Peeren. Vrij te gebruiken, mits in combinatie met de voorstelling of verwijzing naar deze site. Het idee van de Indianennaam-quiz is overgenomen van een soortgelijk iets bij de tentoonstelling "Indianenverhalen, die van 25 september 1998 t/m 31 oktober 1999 gehouden werd in het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden. Een aantal vragen uit hun quiz vond ik zo leuk, dat ik ze letterlijk heb overgenomen.

terug naar de begin-pagina

Indianen hebben altijd bijzondere namen, bijvoorbeeld: Zittende Stier, Rode Wolk, Blauwe Donder en Zwarte Eland. Vaak heeft een naam te maken met een gebeurtenis in de natuur, of een persoonlijke eigenschap of iets dat in je leven is gebeurd.     Totanka Yotanka, ofwel Zittende Stier (Sitting Bull), vermoord op 15 December 1890.

Nu hebben we het steeds over 'Indianen', maar wist je dat In Noord-Amerika eens meer dan 300 verschillende indiaanse volken leefden? Met allemaal een eigen taal. Sommige talen verschilden net zoveel van elkaar als het Nederlands en het Chinees. Gelukkig hadden die Indianen ook een gemeenschappelijke taal: een uitgebreide gebarentaal. Daarmee konden ze handel drijven en elkaar verhalen vertellen. Die verhalen waren erg belangrijk voor 'het rode volk': er was immers geen school en ook geen geschreven woord zoals wij dat kennen. Veel kennis werd dan ook via verhalen overgedragen.

Op onderstaand kaartje staan een aantal Indiaanse volkeren aangegeven. In het noorden wonen Eskimo-volkeren, zoals de Inuit. In het noord-westen vissers, die vooral bekend zijn om hun uit hout gesneden totempalen (o.a. Kwakiutl en Haida). In het noord-oosten, met wouden en de Grote Meren leefden volkeren, die onder de verzamelnaam de Irokezen bekend staan. Op de vlakten (de plains of prairie) in het midden van de huidige Verenigde Staten leefden de rondtrekkende jagers met hun tipi's (Indianen-tenten), zoals de Lakota (ook Sioux genoemd), Blackfoot, Cheyenne en Comanche. In het woestijn-achtige zuid-westen leefden de Hopi's en Zuñi's in dorpen, de zogenaamde pueblo's; ook de Navajo's en Apaches moet je in het zuid-westen zoeken.

1. Overzichtskaart Op de kaart zie je Indianen van verschillende stammen afgebeeld. Kies de goede combinatie van stammen en gebieden: Stammen Gebieden A. Irokezen Pueblo Sioux Haida   Zuidwesten Plains Noordwest kust Noordoosten B. Irokezen Pueblo Sioux Haida   Noordoosten Zuidwesten Plains Noordwest kust C. Irokezen Pueblo Sioux Haida Noordwest kust Noordoosten Zuidwesten Plains

2. Noordwest kust Bovenstaande tekeningen kloppen helemaal niet. Totempalen horen bij de Indianen-volken in het noordwesten en tipi's bij de rondtrekkende stammen op de plains. In het echt vind je dus nooit een totempaal naast een tipi. Ook dansten de Indianen niet rond de totempaal en werden er ook geen gevangenen aan vastgebonden. Wat is waar? A. Totempalen zijn altijd versierd met gezichten van mensen en dierenkoppen. B. Totempalen staan altijd voor de huizen. C. Totempalen en tipi's kunnen nooit bij elkaar staan.

Gebarentalen zijn volwaardige talen; je kunt er alles in uitdrukken, wat je in een gesproken taal kunt zeggen. Gebarentalen worden vooral door dove mensen gebruikt, maar er zijn grote verschillen tussen de diverse in gebruik zijnde talen. De Amerikaanse gebarentaal (ASN, American Sign Language) wordt vaak in internationale contacten tussen doven gebruikt als gemeenschappelijke taal. In de Verenigde Staten staat zelfs een doven-universiteit. Noord-amerikaanse Indianen hadden vroeger ook een prachtige gebarentaal als gemeenschappelijk communicatiemiddel. Deze werd vooral door de rondreizende volkeren op de Vlakten (plains) gebruikt; bij de handel, de jacht en om verhalen te vertellen. Verschillende stammen op de plains hadden ook een vorm van geschiedschrijving: een serie kleine tekeningetjes werd op een huid geschilderd, als een soort stripverhaal. Dit heette een 'wintertelling'. De tekens die in zo'n 'wintertelling' gebruikt werden zijn nauw verwant aan de gebaren van de Indianen.

[aantal tekeningen van gebaren achter elkaar]

3. Gebarentaal Wat denk je, dat bovenstaande Indianen-gebaren betekenen? A. Ik kom vanavond wat later thuis, wacht maar niet met eten op me. B. Kan ik ook lid worden van de Verrekijkersclub? C. Op een dag verliet een man zijn tipi om op bizons te jagen. Hij stapte op zijn paard en reed de berg af.

[foto van dansende Indianen. En/of van Powwow? Plus verhaaltje]

4. Dans Krijgers maakten voor ze op oorlogspad gingen een oorlogsdans. Waarom? A. Om de Grote Geest om kracht te vragen. B. Om de spieren los te maken. C. Om nog even gezellig samen te zijn.

[Verhaaltje over berken en berkenschors; afbeelding van een emmer en/of een kano van berkenschors]

5. Dat is sterk! Van boombast werden zelfs emmers gemaakt, waar water in vervoerd kon worden; met hars van sparren ('kerstbomen') werden ze waterdicht gemaakt. Ja, sterker nog: er werd in potten van boombast gekookt! Wat denk je: A. Waar. B. Niet Waar. C. Zou kunnen.

[Verhaaltje over strijd en reservaten. Foto jochie met bril]

6. Indianen nu Wat vind je verstandig: A. Je terugtrekken in het reservaat, leven als je voorouders en niets meer met de blanken te maken willen hebben. B. Proberen samen te leven met de blanken buiten het reservaat en alleen die dingen van hen over te nemen die je voor een beter leven kunt gebruiken. C. Naar Nederland emigreren.

terug naar de begin-pagina